NIET AFREMMEN (deel 1)

Na het bestuderen van de kerkvaders viel het mij op dat zij op jonge leeftijd al veel meer en op een veel hoger niveau studeerden dan kinderen nu.
Als je leest wat zij op twaalf, dertien jarige leeftijd al aan kennis tot zich namen, dan is dat beschamend zelfs voor volwassenen nu.

Onze intentie is dan ook om de scholing van Isaac, Aaron en Maartje te versnellen en te intensiveren. Dit willen we doen door:  1. hun leergierigheid niet af te remmen. 2. afleiding te minimaliseren 3. voldoende tussentijdse rust en ontspanning, maar geen vakanties. 4. breken met geijkte ideeën inzake niveau en studielast. 5. motivatie door middel van complimenten en beloningen.

1. Niet afremmen. Een kind heeft, normaal gesproken, veel honger naar kennis. Het is als een spons. Als leraar moet je dus zorgen voor een constante toestroom van kennis. Het is verleidelijk om een kind te sparen, of om veel af te wisselen of te 'verleuken'. Maar als dat niet nodig is, hoeft dat niet. Een kind moet na de lessen voldoende tijd hebben om te spelen. Spel is ontspannend, maar zorgt er ook voor dat de aangeleerde lesstof wordt 'uitgespeeld'.   Wij spreken vaak met thuisonderwijzers en veel van hen zeggen dat het helemaal niet om niveau`s gaat en dat je de kinderen zoveel mogen vrij moet laten. Het kind leert ook van spelen en van beleven. Wij zijn het daar principieel mee oneens. Natuurlijk leert een kind. Je moet écht van goede huize komen om te voorkomen dat een kind leert, maar waarom zou je inzetten op een heuvel, als je ook de bergtop kunt bereiken? Zolang je de wind in de rug hebt, kun je meters maken.  - Ik moet denken aan een moment in m`n kindertijd. Ik liep langs een boomgroep met tamme kastanjes. De grond lag werkelijk bezaaid met honderden tamme kastanjes. Ik vulde de zakken van m`n broek, van m`n jas, van m`n rugtas, m`n capuchon, m`n handen vol. Waarom zou ik alleen mijn broekzakken vullen? Er waren genoeg kastanjes en er was genoeg (wils)kracht om ze te dragen. - Zo ook met school.  De kinderen hebben honger, er is genoeg kennis. Waarom zouden we doseren?

2. Afleiding is funest voor een kind. Stel je voor dat je een boek leest en dat je na vijf minuten wordt gestoord, dan begin je weer en word je weer gestoord. Daarna nóg een paar keer. Op een zeker moment lees je niet meer prettig. Want, ook al word je niet meer gestoord, de kans dát je gestoord wordt bestaat.  Ook als je gaat grasmaaien, maai je lange stroken. Geen korte stukjes. Als je korte stukjes zou maaien, oogt het rommelig en kost het veel meer moeite.  Daarom moet een kind zo lang mogelijk, zo veel mogelijk leren. Meters maken. Niet elke tien minuten afwisselen, pauzeren. Geen geluiden, speelgoed, muziek, pieptoontjes etc.. De spanningsboog van concentratie is voor een doorsnee kind tien minuten, wij weten dat je deze boog kunt oprekken tot een half uur en zelfs tot een uur.  Hoe rek je deze boog op? Stel je voor dat een kind na 45 minuten studie gaat zuchten. Hij vind het genoeg. Geef dan niet meteen toe, maar zeg; "het gaat zó goed, nog vijf minuten en dan ben je klaar" Het kind gaat dan nog vijf- tot tien minuten door maar weet dat het einde in zicht is. Als je zou zeggen; "oke, we stoppen" dan leert een kind dat hij bij een zucht, mag stoppen. Grote kans dat de volgende zucht bij 30 minuten komt. - Door deze spanningsboog in kleine stapjes op te rekken, kun je een lange tijd door met je les. Het kind heeft er, in z`n latere leven, baat bij om zich een lange tijd te kunnen focussen. Hierbij geldt ook de regel; 'je kunt altijd nog verminderen, je kunt niet altijd nog vermeerderen.

3. Vakanties zijn ook funest. Het klinkt leuk. Twee weken pauze. Maar dat betekent minstens 4 weken achteruitgang. Het tempo is er uit en het kind moet er langzaam weer inkomen. Bovendien is een kind, vlak voor de vakantie helemaal niet meer met school bezig, laat staan tijdens de vakantie. Het hoeft ook helemaal niet. Als een kind elke dag na de les enkele uren kan spelen en soms een dag vrij heeft, is dat meer dan genoeg. Wij slaan vakanties dus over. We kunnen wel ineens een vrije dag inlassen. We gaan dan naar buiten. Het is dan een soort praktijkles. Maar als je tien weken aan vakanties overslaat en een vast tempo aan blijft houden, win je minstens twintig weken aan tijd. Daarnaast geloven we zeker in voldoende rust en ontspanning. Een kind moet hard werken, maar ook weten dat er een grens is en dat hij daarna heerlijk vrij is. Ze mogen dan uren spelen voordat ze binnen worden geroepen.

4. Er zijn zoveel ideeën over wat kinderen wel en niet aankunnen. Veel mensen zullen bezwaar maken als ze bovenstaande drie punten lezen. Ze denken dat een kind door een hoog en intensief studieritme belast wordt. Maar wij zien dat helemaal niet. Wij zien de kinderen juist opbloeien. Kinderen willen heel graag leren. Vaak zijn er legio redenen voor wanneer een kind niet van leren houdt. Zie bovenstaande punten. Er is teveel afleiding, teveel druk, teveel afwisseling, het resultaat wordt niet gezien, er is weinig stimulans of begeleiding, er is te weinig concentratie, te weinig speeltijd etc.. - Men denkt ook dat je moet kijken naar de wensen van het kind. Maar een kind dat alleen maar wil spelen, laat je die alleen maar spelen? Een kind weet heel vaak nog niet wat het wil.  Een kind moet ook leren dat iets moet. Het vrij laten van kinderen zorgt er juist voor dat ze onvrij worden. Hoe? Vrijheid heeft kaders nodig. Binnen die kaders kan een kind zich vrij bewegen. Als er geen kaders zijn, voelt een kind zich onzeker. Een kind heeft een duidelijke lijn met duidelijke kaders nodig.  In deze tijd haat men het woord 'moeten'.  Alles moet leuk en ongedwongen zijn. Maar zo is het leven helemaal niet.

5. Heel belangrijk is ook dat je als leraar opmerkzaam bent. Doe een kind wat fout, dan hoort hij het. Maar ook als hij wat goed doet? Als hij een tekening maakt, kijk je daar dan naar? Of zeg je alleen "ja leuk".  Een kind moet weten dat wanneer hij zijn best doet, het door de leraar gezien wordt. Door midden van complimenten en beloningen kun je je waardering uiten. Als er opdrachten zijn, moet een kind weten wat de eisen zijn van de opdracht, maar hij moet ook weten dat er 'applaus' is wanneer hij aan de opdracht heeft voldaan.  Op deze manier wordt het interessant om meer te doen en beter of mooier te werken.

Isaac en Aaron zijn drie weken terug begonnen met groep 5. Voor Isaac is dat een normaal niveau en Aaron zou in groep 4 moeten zitten. Hij loopt dus een heel jaar voor op schema.  We nemen ons voor om vanaf nu (27 oktober) tot einde jaar groep 5 af te ronden. Zou dat lukken in ruim twee maanden tijd? Het tempo zit er in. De paarden zijn gespannen. Vóór de wagen. Ze briesen. Ze willen draven. De weg ligt open. Waarom zouden we afremmen?